Geniş kullanım alanları ve özellikleri sayesinde sıklıkla tercih edilen iş makineleri arasında yer alan vinçler, elle ya da küçük araçlar yardımıyla kaldırılması mümkün olmayan yükleri kaldırıp belirlenen yere bırakan aletlerdir. Üç farklı grup altında incelenen vinçler, raylı sistem, rıhtım ve liman gibi alanlarda sıklıkla tercih edilmektedir. Vinç operatörü ise vinçleri etkili bir şekilde kullanabilen kişilere verilen unvan anlamına gelmektedir. Vinç operatörleri, aracı kaldırma ve yükleme işlemlerini en uygun ve en güvenli şekilde yapan kişilere denilmektedir. İş makinelerinin günlük ve haftalık temizliklerinden, makinenin genel bakımından sorumlu olan kişiler de vinç operatörleridir. Çalışma öncesi, çalışma sırası ve çalışma sonrası araç için gerekli düzenlemeleri gerçekleştirmek, vinç operatörünün sorumlulukları arasında yer almaktadır. Vincin çalışmasından, çalışma esnasında meydana gelen arızalardan ve aracın teknik bakımından operatör sorumludur.
Vinç operatörünün görev tanımını yaptıktan sonra, vinç operatörü nasıl olunur sorusuna cevap vermek mümkündür. Vinç operatörü olmak için yapılması gereken en temel ve öncelikli aşama, konuyla ilgili eğitim almaktır. Eğitim almadan önce gerekli sağlık ve yaş şartlarını karşılıyor olmak gerekmektedir. Vinç operatörü olmak için operatör ehliyeti almak ve ehliyet kursuna gitmek gerekir. Gidilecek olan kurslar, uygulamalı eğitimleri bünyesinde barındırmaktadır. Vinç operatörü adayının, bu kursu başarıyla bitirebilmesi için uygulamalı eğitimleri eksiksiz bir şekilde tamamlaması gereklidir. Vinç operatörü olmak için gerekenler kursa gitmek ile sınırlı kalmamaktadır. Operatörlük işini başarıyla ve hatasız biçimde yapabilmek için gerekli psikolojik ve fiziksel özelliklere sahip olmak gereklidir. Vinç operatörü adayının hem mental hem de fiziksel açıdan sağlığının yerinde olması önemlidir. Vinç operatörleri, bir kule üzerinde uzun süre yalnız bir şekilde çalışmaktadır. Bilinenin aksine, vinç operatörlüğü sanıldığı kadar kolay bir iş değildir. Yapılan hataların çoğu zaman telafisinin olmadığı durumlar söz konusudur. Bu sebeple, vinç operatörlüğü son derece dikkat gerektiren bir meslek olarak bilinmektedir.
Vinç Operatörü Olmak İçin Neler Gerekir?
Vinç operatörü olmak için alınması gerekli olan bir belge söz konusudur. Vinç operatörü belgesi, “Kaldırma ve Yükleme Tipi İş Makinesi Kullanımı Operatörlük Belgesi” olarak bilinmektedir. Günlük yaşantıda bu belgeye, kısa bir şekilde “vinç ehliyeti” denir. Vinç operatörü olmak isteyen ya da firmasında bir vinç operatörü çalıştırmayı planlayan kişilerin bu belgeye sahip olması gerekmektedir. Operatör belgesi, uzmanlar tarafından açılan iş makinesi ve operatörlük kurslarını başarıyla tamamlayan kişilere verilmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde hazırlanan kurslarda, bakanlık bünyesinde yetkilendirilmiş özel uzmanlar bulunmaktadır. Kursa yazılmak için vinç operatörü adaylarından belirli belgeler istenmektedir. Belgeler arasında, nüfus cüzdanı fotokopisi, 5 ila 7 arasında değişiklik gösteren vesikalık fotoğraf, öğrenim belgesi ve sağlık belgesi yer almaktadır. Öğrenim belgesinin yükseköğrenim düzeyinde olması gerekmemektedir. İlköğretim ya da ortaöğretim düzeyinde alınan eğitimlerin mezuniyet belgesi örneği eşliğinde de kursa kaydolmak mümkündür. Kursa kaydolurken, vinç kullanmanıza engel teşkil edecek herhangi bir fiziksel durumun olmadığına dair kanıt niteliğinde sağlık belgesine ihtiyaç duyulmaktadır. Genellikle, sağlık belgesinin üzerinde “G sınıfı sürücülük yapabilir ya da iş makinesi kullanabilir” ibaresi yer almaktadır. Kurs kayıt işlemlerini tamamlamak için gerekli olan son belge, savcılıktan alınması gereken sabıka kaydıdır. Adli sabıka kaydının olmaması halinde vinç operatörü kursu için gerekli olan kayıt işlemlerini tamamlamak mümkündür.
Vinç Operatörü Olma Şartları Nelerdir?
Vinç operatörü olabilmek için birtakım şartları karşılıyor olmak gerekmektedir. Bu şartlardan biri, operatör ehliyeti almaktır. Vinç operatörü olmak amacıyla ehliyet almak için gerekli şartlar bulunmaktadır. İlk olarak, vinç operatörü olmaya uygun olduğunuzu belirten bir sağlık raporuna ihtiyaç duyulmaktadır. Vinç operatörü olmaya elverişli olduğunuzu gösterecek psikoteknik raporu gerekmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde açılan vinç operatörlüğü kursundan alınacak çeşitli teorik ve uygulamalı eğitimleri eksiksiz bir şekilde tamamlamak gereklidir. Bu kurslarda, iş güvenliği ve işçi sağlığı eğitimi ve yük kaldırma cetveli kullanımı gibi dersler verilmektedir. Özel Uzmanlar İş Makineleri ve Operatörlük Kursu olarak bilinen kurstan alınan eğitimleri tamamlama şartı bulunmaktadır. Vinç operatörü olma şartları arasında, kurs bünyesinde yapılan teorik ve uygulama sınavlarını başarı ile geçmek de yer almaktadır. Yapılan ehliyet sınavını başarı ile tamamlayan kursiyerlere, geçici vinç operatörü ehliyeti verilmektedir. Operatörler, bu belge eşliğinde emniyete başvurarak vinç operatörü ehliyetlerini almaktadır.
Kurs, ehliyet ve çeşitli belgelerin yanı sıra, firmalar tarafından aranan şartlar da söz konusudur. Vinç operatörü olmak için aranan şartlar çoğu zaman firmadan firmaya değişiklik gösterse de genel olarak pek çok firma birbirine benzer şartlar aramaktadır. Firmalar, vinç operatörlerinin tecrübe sahibi olmasını önemsemektedir. Bir vinç operatörünün firmanın istediği yükseklikte daha önce çalışmış olması, firma açısından avantajlı bir durumdur. Vinç operatörlerinin tek başına çalışmada sorun yaşamaması gereklidir. Aksi takdirde, çalışma esnasında çeşitli konsantrasyon bozuklukları yaşanabilir. Bir vinç operatörünün sağlıklı ve etkin bir şekilde çalışabilmesi için yükseklik korkusunun olmaması gereklidir. Kule vinçlerinin altı camla kaplı olduğundan dolayı yüksek mesafede çalışan vinç operatörlerinin yükseklik korkusunun olmaması önemlidir. Vinç operatörlerinin çalıştıkları ortamda, son derece kritik görev ve sorumlulukları bulunmaktadır. Bu sebeple, vinç operatörlerinin çalıştığı alanlarda geniş çaplı güvenlik önlemleri alınması gerekmektedir. Vinç operatörü, çalışma alanı ve çevresini çeşitli uyarı levhaları eşliğinde korumalı, ortamın güvenliğini sağlamalıdır. Bu sayede, çalışma alanının daha güvenli bir konuma getirilmesi mümkün olur. Ek olarak, vinç operatörünün kaldıracağı yükü kaldırmadan önce aradaki mesafeyi yük kaldırma cetveli eşliğinde ölçmesi gerekir. Bu sayede, alan uygunluğuna uyulup uyulmaması tespit edilmektedir.
Vinç Operatörünün Görev Tanımı ve Özellikleri Nelerdir?
18 yaşını geçtikten sonra alınan belgeler eşliğinde vinç operatörü unvanı elde edilebilir. Mesleğe başlarken, operatörün vinç kullanma yeteneğine sahip olması beklenmektedir. Gerekli olan bilgi ve denetime sahip olan vinç operatörleri, iş sağlığı ve güvenliği konusunda hassas davranır. Önemli bir iş kolu olan vinç operatörlüğü, pek çok sektörde yaygın olarak tercih edilen meslek grupları arasında yer almaktadır. Vinç operatörü ne iş yapar sorusuna, çeşitli cihaz, inşaat malzemesi, makine gibi büyük aletleri taşımak, yerleştirmek ve farklı bir konuma getirmek şeklinde cevap verilebilir. Çok geniş bir görev tanımına sahip olan vinç operatörleri, büyük nesnelerin yerlerini değiştirmek, başka bir konuma taşımak gibi aşamaları yöneten kişiler olarak bilinmektedir. Vinç operatörlerinin en bilinen görev alanları arasında, demir yolu çalışma sahaları, inşaatlar, şantiyeler, limanlar, sanayiler ve madenler yer almaktadır. Operatörler, vinç operatörü eğitimi alındıktan sonra, vinç kullanımıyla ilgili tüm görevleri yerine getirmekle yükümlüdür. Esnek çalışma saatlerine sahip olan vinç operatörleri, dikkatli ve düzenli bir şekilde çalışarak, hata payını en aza indirgemelidir. Vinç operatörleri bazı zamanlar 2 saat çalışırken, kimi zaman aralıksız bir şekilde 8 saat çalışabilir. Bu sebeple, bu meslek grubunda yer alan kişilerin odak probleminin olmaması ve kararlı bir yapıya sahip olması beklenmektedir. Aksi takdirde, iş esnasında hata payının yükselmesi söz konusu olacaktır.