İş makineleri, yaşam içerisinde çeşitli imar faaliyetlerinin düzenli olarak devam ettirilebilmesi için elzem olan fonksiyonlu araçlardır. Standart becerilerle gerçekleştirilemeyen alan açma, taşıma, kaldırma gibi işlemler onlar tarafından pratik şekilde sağlanabilir. Özellikle yaşanan teknoloji çağında onların hızından mahrum kalarak eylemlerin gerçekleştirilmesini tasavvur etmek dahi çoğu zaman zordur. İş makinelerinin olmadığı bir iş deneyimi kuşkusuz yaşamın akışının hızına yetişememeye neden olur. Hayatı kolaylaştıran iş makinesi markaları her ne kadar çok faydalı olsa da kullanımları oldukça dikkat gerektirmektedir. Kullanım öncesinde gerekli şartlar karşılanmadığı veya doğru kullanıma uyum sağlanmadığı takdirde küçük veya büyük çaplı etkilere yol açabilirler. Kullanım öncesinde ve sırasında yapılan hatalar; bilgi eksikliğinden kaynakladığı gibi doğru kabul edilen yanlışlardan da kaynaklanabilmektedir. Bu yazıya devam ederek kullanım öncesinde ve sırasında dikkat edilmesi gerekenler ve en çok aksaklığa yol açan yanlışlarla ilgili bilgi edinebilirsiniz.
Doğru İş Makinesi Nasıl Satın Alınır?
İş makinesi satın almak için öncelikle doğru ihtiyaç saptamasının tamamlanması gerekir. Çünkü iş makinesi genel bir tanımdır. Piyasada kullanım amacına göre farklı türlerde iş makineleri bulunmaktadır. Bu iş makinelerinin nitelik ve tasarım yönlerinden çeşitlendirilmesi iş makinesi markaları tarafından sağlanmaktadır. Pek çok farklı markanın kullanım tipine göre iş makinesi ürünleri bulunmaktadır. Kullanım tipleri, sizin almak istediğiniz hizmet doğrultusunda öne çıkar. Eğer yükleme amaçlı hizmet almak istiyorsanız loder tarzı ürünlere yönelmelisiniz. Eğer kazma eylemine yönelik işlevli bir araç arıyorsanız ekskavatör tarzı ürünler bu amaca hizmet edebilir. Hem kazma hem yükleme fonksiyonlarına sahip ürünler ise bekolader tarzı araçlardır. Makineler içerisinde vinçler yükleme ve boşaltma fonksiyonlarını bir arada yürütenlerdir. Taşıma işlevini üstlenen de kamyon da iş makinesi türleri kapsamında yer alabilmektedir. Bunun yanı sıra tünel açma, sondaj, akaryakıt işlemleri için kullanılan iş makinesi adları birbirinden farklılık gösterir. Çalışma alanınıza göre gereksinim duyduğunuz eylemlere yönelik tespit yaparak doğru iş makinesi veya makinelerine ulaşmaya adım atabilirsiniz.
Doğru saptamayı sağladıktan sonra dikkat etmeniz gereken nokta, piyasada yer alan ürünlerin nitelikleridir. Markaların ürettiği araçlar birbirleriyle benzerlik gösterse de çeşitli nitelikler yönünden birbirlerinden ayrılmaktadır. Motorun güç durumu, yakıt gereksinimi, fren kapasitesi, aracın büyüklüğü, işlem kapasitesi gibi unsurlar iş makinesi alırken nelere dikkat edilmeli noktasında sizin için ipucu olabilir. Satın alım türü sıfır veya ikinci el olabilir. Sıfır araç satın alıyorsanız bu tür unsurları denetlemeniz için marka tarafından size kolaylık sağlanabilir. İkinci el alımlar da gerekli noktalarda aracın fonksiyonlarının teste tutulmasında fayda vardır. Aksi halde kullanım sırasında aksaklıklardan ötürü geri döndürülemez hasarlar doğabilir. Satın alırken dikkatli olunması gereken bir diğer nokta iş makinesi tescil belgesi işlemlerini tamamlamaktır. Karayolları Trafik Yasası kapsamında sürücüler araçlarını tescil ettirmek zorundadırlar. Aksi halde araç üzerinde herhangi bir hak iddia edemezler. Çalıntı, kaza gibi durumlarda tescil belgesinin olmaması ek zararların doğmasına yol açabilir. Gerek satış gerekse devir işlemlerini noter onayıyla ticaret ve sanayi odalarında gerçekleştirerek doğru kullanım deneyimine adım atabilirsiniz.
İş Makinelerini Herkes Kullanabilir mi?
İş makinelerinin kullanımı uzmanlık gerektirir. Yaygın kanının aksine standart becerilerle gerekli eğitimi almadan iş makinelerin kullanımı yasal olarak mümkün değildir. Kullanım süreci iş makineleri yönetmeliği doğrultusunda ilerler. 1983 yılı Karayolları Trafik Kanunu baz alınarak TMMBOB tarafından yürütülür. İş makinesi kullanmak isteyenler, Millî Eğitim Bakanlığı tarafına bağlı Özel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen ücretsiz kurslara katılmak zorundadırlar. Kurs kapsamında makinelerin teknik ve sistem özelliklerini, makine ekipmanlarının uygulama tanıtımını, güvenli ve verimli kullanım bilincinin oluşmasını, arıza ve bakım sürecini odağına alan dersler yer alır. Kurs sürecinde gerekli eğitimlere düzenli olarak devam edip, kurs sonunda düzenlenen başarılı sonuç alanlar; iş makineleri yönergesi doğrultusunda operatörlük belgesi almaya hak kazanırlar.
Yönerge doğrultusunda operatörlük belgesine sahip olan sürücüler, iş makinesine sahip olup iş yerinde kullanım sağlayabilirler. Fakat belge, iş makinesi trafikte de kullanılıyorsa tek başına yeterli olmamaktadır. Sürücülerin kullanım hakkına erişmeleri için gerekli ehliyete sahip olmaları gerekmektedir. Bu noktada iş makinesi hangi sınıf ehliyet kullanır noktasında sürücü adaylarının dikkatli olmaları gerekmektedir. Makinelerin kullanımı standart araç ehliyetiyle mümkün değildir. Kullanım hakkına erişmek için G sınıfı ehliyete sahip olmaları gerekmektedir. Bunun için öncellikle ilgili ehliyet kursuna başvurmaları gerekmektedir. Başvurunun olumlu sonuçlanması için kanuna göre aşağıdaki kriterleri karşılamaları gerekmektedir:
- Sürücü adayının 18 yaşını tamamlanması gerekmektedir. Yaş sınırını karşılamayan başvuruda bulunamaz.
- Eğitim seviyesi olarak ilkokul eğitimini tamamlamış olması gerekmektedir.
- Yetkili doktorlar tarafından onanmış sağlık belgesine sahip olmalıdır. Makine kullanıma engel teşkil edecek rahatsızlıkları bulunanların belgeye erişimi mümkün olmaz.
- Türk Ceza Kanunu hükümleri gereğince ehliyet almaya engel teşkil edecek herhangi bir suçtan hüküm giymemiş olmalıdır.
Bu gereklilikleri karşılıyorsanız Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı kursa devam etme hakkı elde edebilirsiniz. Kurs eğitimi düzenli olarak tamamlarsanız kurs sonunda düzenlenen teorik ve uygulamalı sınava girmeye hak kazanırsınız. Bu sınavlardan yeterli puanları aldığınız takdirde ehliyeti teslim alarak kullanım hakkı elde edebilirsiniz.
İş Makinelerini Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
İş makineleriyle ilgili bilinen yanlışların bir kısmı kullanım sırasında ortaya çıkmaktadır. Bu durumların çoğu iş makineleri uyarı işaretleri ve yazılarına aykırı davranmaktan kaynaklanmaktadır. Gerek yetkililerin ve operatörlerin gerekse çevredeki insanların üzerinde durması gereken bir husustur. Sağlık ve güvenlik işaretleri yönetmeliği gereğince firmalar, iş yeri güvenliği içi asgari levha yerleşimini sağlamalıdır. Öncelikle iş yetkilileri çalışılan proje kapsamında gerekli tabelaları iş alanına temin etmelidirler. Levhalar; yasaklayıcı, emredici, uyarı verici veya acil durumlar için olabilir. Bu levhalar iş makinelerinin çalışma alanını, operatörlerin dikkat etmesi gereken hususları, çevredeki insanların uyması gereken sınırları veya kimi aksaklıklarda nereye hareket edilmesine dair bir işaret olabilir. İş makinesi yazıları yönetmeliğe göre uygun noktalara yerleştirilmelidir. Ardından gerek çalışanlar gerekse çevredekiler sağlıklı ve güvenlikli iş deneyimi için levhalar doğrultusunda hareket etmelidirler.
İş makineleriyle gerçekleştirilen deneyimler sırasında ortaya çıkabilen bir diğer yanlış bilgiyi, arızalar oluşturmaktadır. İş makinesi arızaları makinelerde yer zaman fark etmeksizin farklı nedenlerden ötürü ortaya çıkabilir. Aracın herhangi bir parçasında veya sisteminde aksaklık olması durumunda araç üzerindeki elektronik kontrol panelindeki ışık yanıp sönmeye başlar. En yaygın aksaklıklardan birisi motorun hararet yapmasıdır. İş makinesi neden hararet yapar noktasında yanıt, çoğu zaman için makinenin maruz kaldığı yük sonrası motorunun devri düşmesi olarak açıklanmaktadır. Bu gibi durumlarda soğutma sistemi işlevini getirip aşırı ısınmayı engelleyemez. Genel kanı bu yönde olsa da her durum için doğru tespit olmayabilir. Bundan ötürü hararet veya başka bir nedenden ötürü uyarı ışığı fark edildiğinde, genel kabullere göre hareket etmek yerine, çabuk şekilde aracı servise götürmekte fayda vardır. Eğer gerekli zamanda servise başvurulup tamirat sağlanmazsa iş makinesinde daha büyük hasarlar meydana gelebilir. Servislerde yer alan arıza tespit cihazı pratik şekilde arıza tanısını koyup tamirat işlemine geçilmesine olanak tanır. Ayrıca bu cihazlar makine çeşitliliği doğrultusunda farklılaşmaktadır. Yer zaman ayırt etmeyip, standart becerilere başvurmadan, servise başvurarak güvenli ve pratik deneyime yelken açabilirsiniz.