Jeneratör seçimi yaparken bazı faktörleri göz önünde bulundurmak faydalı olacaktır. Öncelikle kullanım alanı ve ihtiyaç duyulan gücün belirlenmesi doğru bir seçim için atılacak ilk adımdır. Ev veya işyeri kullanımı için tercih edilen jeneratörlerin büyüklüğünden çıkardığı ses düzeyine kadar değerlendirilmesi gereken bir dizi unsur bulunmaktadır. Jeneratör ev tipi modelleri, ev eşyalarını çalıştırabilecek güç ve özelliklere sahip olmalıdır. İşyerlerinde kullanılacak jeneratörlerin de işletmenin büyüklüğü göz önünde bulundurularak seçilmesi verimli bir kullanım için gereklidir. Jeneratör satın alma ihtiyacı bulunan kullanıcıların en çok araştırdıkları konu “Jeneratör ne işe yarar?” sorusunun cevabıdır. Evinizde ve işyerinizde jeneratör bulundurmanız için geçerli olan sebepleri şu şekilde sıralamak mümkündür;
- Herhangi bir elektrik kesintisi yaşanması durumunda en sık karşılaşılan sorun buzdolabında bulunan gıda maddelerinin bozulmasıdır. Jeneratör kullanımı ile bu sorunu ortadan kaldırmak mümkündür.
- Özellikle soğuk havalarda, mevsimsel koşullara bağlı olarak yaşanabilecek uzun süreli bir elektrik kesintisi kombi ya da diğer ısıtma araçlarının da devre dışı kalması demektir. İhtiyaçlarını karşılayabilecek potansiyele sahip bir jeneratör seçerek bu sorunun önüne geçmek mümkündür.
- Elektrik şebekelerinde meydana gelen ani arızalar sonucunda, akımının birden yüksek voltajlarda verilmesi, evdeki birçok elektrikli cihazın bozulmasına sebep olabilmektedir. Ancak evinizde bir jeneratör bulunuyor ise bu riskin önüne geçebilir ve oluşabilecek hasarı engelleyebilirsiniz. Böylece tüm cihazların bozulmasından kaynaklanacak maliyetleri de bertaraf etmiş olursunuz.
- İş yerlerinde elektrik kesintisine maruz kalmak ciddi maliyetlere sebep olabilir. Özellikle üretim yapan iş yerleri için makinelerin durması demek beraberinde yaşanacak birçok problemin de habercisidir. İşletme sahipleri jeneratör bulundurarak oluşabilecek maddi hasarın önüne geçmiş olur.
- Günümüz işletmelerinde teknolojinin de gelişmiş olmasıyla birlikte birçok işin yapılması elektronik cihazlar üzerinden yapılmaktadır. Ayrıca çalışma ortamlarının ısı ve aydınlatma gibi konfor özellikleri de elektrik aracılığı ile sağlanmaktadır. Dolayısı ile yaşanacak elektrik problemi hem çalışanların performansı hem de işlerin verimi üzerinde olumsuz etkiye sebep olur. İşyerlerinde bulunan jeneratörler kısa bir süre içerisinde devreye girerek olası sıkıntıların önüne geçer.
Jeneratör avantajları göz önünde bulundurulduğunda, kişilerin sağladıkları faydanın jeneratör satın alma veya kiralama sırasında oluşan maliyetin fazlasıyla önüne geçtiği görülmektedir
Jeneratör Nedir?
Çok geniş bir kullanım alanına sahip olan jeneratörler, günümüz işleyişi içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Her evde ve işyerinde mutlaka kullanılan elektrik enerjisinin yokluğunda devreye girerek yaşanabilecek sıkıntıların önüne geçer. Jeneratör nedir, sorusunun cevabı araştırıldığında jeneratörün mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren bir sistem olduğuna ulaşılmaktadır. Şebeke arızası durumunda ya da bulunulan yerde elektrik enerjisine ulaşmanın mümkün olmadığı durumlarda sıklıkla kullanılmaktadırlar. Jeneratör çalışması, bütününü oluşturan parçaların kusursuz işleyişi sayesinde gerçekleşmektedir. Jeneratörü oluşturan ana parçalar şu şekilde sıralanmaktadır;
- Motor
- Alternatör
- Yakıt deposu (Şase)
- Radyatör
- Kontrol panosu
- Kabin
- Yağlama sistemi
- Egzoz sistemi
- Marş ve akü modülü
Jeneratör kapasitesi üzerinde en belirleyici etkiye sahip olan parça motordur. Motor hacmi ve işlem sınırı, jeneratörden alınan verimin ve üretilen elektrik miktarının belirleyicisidir. Açığa çıkan elektrik enerjisi motorun büyüklüğüne bağlı olarak artış gösterir. Motor, benzin ve doğalgaz gibi enerjilerin yakıldığı ve ısının açığa çıkarıldığı bölümdür. Mekanik enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesini sağlayan parça ise alternatördür. Motor bölümünde oluşan ısı, alternatör aracılığıyla elektrik enerjisine dönüştürülür. Radyatör, jeneratörlerin hasar almadan çalışması için gerekli olan bir parçadır. Bu parça sayesinde yüksek seviyelere çıkan ısı soğutularak mekanik aksamların ve kullanıcıların zarar görmesinin önüne geçilir. Elektrik kesildiği durumlarda jeneratörün çalışmasını tetikleyen asıl parça kontrol panelidir. Jeneratörün devreye gireceği süre ayarlaması kontrol paneli üzerinden yapılmaktadır. Jeneratörün çalışmasını ilk tetikleyen marş ve akü sisteminden, içinde güvenle muhafaza edilmesini sağlayan kabin bölümüne kadar tüm parçaların, çalışma performansı üzerinde etkisi bulunmaktadır.
Jeneratör Çeşitleri ve Özellikleri
Jeneratör çeşitleri; büyüklük, kullanım alanı, işlevsel özellikleri ve yakıt türü gibi pek çok faktöre bağlı olarak çeşitlilik göstermektedir. Yakıt türüne göre sınıflandırılan jeneratör tipleri şu şekilde sıralanabilir;
- Dizel yakıtla çalışan jeneratörler
- Benzin kullanarak enerji üreten jeneratörler
- Doğalgazlı jeneratörler
- LPG yakıt türüyle çalışabilen jeneratörler
Jeneratörler yakıt türlerinin yanı sıra kullanım amaçlarına göre de çeşitlilik göstermektedir. Maden ocakları ya da şantiyeler gibi alanlarda elektrik sürekliliği önemli olduğu için sürekli enerji üretimi sağlayan jeneratör modelleri tercih edilir. Bu tür jeneratörlerin kullanım alanı sınırlı olmayıp talep edilen tüm alanlarda kullanılabilir. Daimî enerji şebekesine sahip olan ancak çeşitli nedenlerde kesinti yaşanılan durumlarda kullanılan jeneratörler, yedek enerji sağlama işlevi üstlenmektedir. Kullanıcı ihtiyacı göz önünde bulundurulduğunda jeneratör çeşitliliği göz çarpmaktadır. Mevcut bir elektrik şebekesine sahip olmayan ya da gezici işler olarak nitelendirilebilecek alanlarda kullanılmak üzere mobil jeneratörler bulunmaktadır. Tekerlekli olarak tasarlanan bu devreyi bir yerden bir yere taşımak kolaydır. Diğer çeşitlerle kıyaslandığında gezici jeneratör güçleri daha düşüktür. Ancak güçlü bir karayolu aracının arkasına bağlanarak istenilen alana taşınabilmekte ve verimli kullanım imkanına sahip olunabilmektedir. Genellikle bağ, bahçe gibi alanlarda kullanılan jeneratörlerin hava soğutma sistemleri bulunmaktadır. 10-12 Kw arası güç potansiyeline sahip olan bu jeneratörler hafif hacimli oldukları için kolaylıkla taşınabilmektedir.
Jeneratörün Kullanılacağı Alan Belirlenirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Jeneratörlerin yerleştirileceği alanlar belirlenirken kapalı veya açık olmasına bağlı olarak birtakım özelliklere sahip olması gerekmektedir. Eğer jeneratör kapalı bir alana yerleştirilecek ise;
- Jeneratörün konulduğu alan çevresinde yeteri kadar boşluk bırakılmalıdır. Bu husus sistemin verimli çalışması ve daha sonra gerekli olabilecek servis hizmetleri için önemlidir.
- Jeneratörün kurulacağı zeminin düze ve sağlam bir forma sahip olması gerekmektedir.
- Jeneratör soğutma sistemi için taze hava giriş çıkışına ihtiyaç duymaktadır. Radyatörden dışarıya verilen sıcak havanın çıkışı için uygun bir yer mutlaka bulunmalıdır.
- Jeneratörün bulunduğu oda kapısı gerektiğinde sistemin kolaylıkla çıkarılıp taşınabilmesi için geniş olmalıdır.
- Jeneratörün yer aldığı kapalı alan yağmur, kar, sıcaklık gibi dış etkenlere karşı tam koruma sağlamalıdır.
- Yetkisi olmayan kişilerin jeneratörün bulunduğu yere girmeleri ve müdahalede bulunmaları engellenmelidir.
- Jeneratör çevresi elektrik çarpması ve yaralanmalara sebebiyet vermeyecek şekilde düzenlemeye sahip olmalıdır.
- Topraklama çubuğu jeneratöre en yakın noktaya monte edilmelidir.
- Gerekli ölçümler yapılmalı ve jeneratör standartları teyit edilerek gerekli değerleri karşıladığından emin olunmalıdır.
Açık alana yerleştirilen jeneratörler için;
- Üzerine herhangi bir nesnenin devrilmesi veya çarpması önlenecek şekilde korumaya sahip olmalıdır.
- Jeneratörün montajı kabin içerisine yapılmalıdır.
- Jeneratör çevresinde radyatörden çıkan sıcak havayı engelleyici bir faktör bulunmamalıdır.
- Diğer tüm özellikler kapalı alandaki prosedürlere benzer şekilde düzenlenmelidir.
Yerleşim alanının belirlenmesi jeneratör özellikleri göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. Üzerinde titizlikle durulması gereken noktalardan birinin eksik yapılması durumunda istenen verim alınmayabilir ve jeneratör elektrik üretimi gerçekleşmeyebilir. Dolayısı ile; jeneratörle ilgili herhangi bir karar verileceği zaman özelliklerinden kullanım alanına kadar tüm noktalar değerlendirilmelidir. İhtiyaç analizi yapıldıktan sonra jeneratör tavsiye seçenekleri değerlendirilebilir. Ayrıca, çevreye zarar vermemek için jeneratör bakımı aksatılmamalıdır.