Tarımda, endüstride ve inşaatlarda iki işlevi birden yerine getirebilen iş makinelerinin kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte en çok öne çıkan araçlardan bir tanesi beko loder oldu. Beko loder nedir, ne zaman ve nasıl üretilmiştir, hangi işlevleri yerine getirir, hangi alanlarda kullanılır gibi sorularınız varsa; bu konuda merak edilenleri sizler için derledik.
Beko Loder Nedir?
İngilizcede backhoe loader olarak adlandırılan iş makinesi, kazıcı anlamına gelen backhoe kelimesi ile yükleyici anlamına gelen loader kelimesinin birleşiminden oluşur. Her iki işlevi de yerine getirebilen hibrit bir alet olması sebebiyle bu adı almıştır. Türkçede genellikle beko loder diye adlandırılan makinenin ön tarafında yükleme işlemi için kullanılan bir kova ve arka tarafında kazma işlemi için kullanılan bir kepçe bulunur. Bu nedenle, kazıcı yükleyici olarak da anılmaktadır. Görece küçük boyutlu ve çok yönlü bir alet olması sebebiyle Türkiye pazarında yaygın bir kullanıma sahiptir. Lastik tekerlekleri olduğu için kendi kendine hareket kabiliyeti bulunan kazıcı yükleyici, herhangi bir transportera ihtiyaç duyulmaksızın yaklaşık 8-10 kilometrelik bir alanda gidip gelerek kazma, taşıma, yükleme işlemlerini gerçekleştirebilir. Hareket esnasından ön tekerlekler üzerinden dönüş yapar. Kazıcı ve yükleyici kısımların hareketi hidrolik sistemle sağlanmaktadır. Bir diğer deyişle, hidrolik yağın pistonlara pompalanması yoluyla kazıcı ve yükleyici ataşmanlar hareket ettirilmektedir. Bu işlem için dizel motorun ortaya çıkardığı enerji kullanılır ve hidrolik yağ yoluyla pistonların harekete geçirilmesi bu enerji sayesinde yapılır. Kazıcı ve yükleyici ataşmanlar 180 derecelik bir hareket kabiliyetine sahiptir.
Ne Zaman Üretilmiştir?
Beko (backhoe) olarak adlandırılan kazıcıların üretimi ilk kez 1953 yılında JCB adlı firma tarafından İngiltere’de gerçekleştirilmiştir. Ancak bu prototipin geliştirilmesi ve günümüzde kullanılanlara yakın bir makinenin üretimi, Case firmasının 1957 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde yürüttüğü çalışmalara dayanmaktadır. Traktöre benzer bir görünüme sahip olmasına rağmen, kazıcı ve yükleyici ataşmanların traktör gövdesine sürekli olarak monte halde bulunması sebebiyle hiçbir zaman traktör grubuna dahil edilmemiştir. Kullanım alanı olarak da traktörlerden oldukça ayrışmaktadır.
Günümüzde bu iş makinelerinin üretimi Case, JCB, Caterpillar ve Hidromek gibi çok sayıda firma tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak bu konuda öncü olan ve en yaygın kullanıma sahip modellerin üretimini gerçekleştiren firma JCB’dir. Hidromek beko loder ve Case beko loder modelleri JBC ile kıyaslandığında bilinirlik ve kullanım sıklığı açısından geri planda kalmaktadır. Bu sebeple Türkiye de dahil olmak üzere İngiltere, İrlanda, Hindistan gibi pek çok ülkede kazıcı yükleyicilere kısaca JCB denmektedir. Bir diğer deyişle, iş makineleri dünyasında JCB bir marka adı olarak değil, kazıcı yükleyicilere karşılık gelen bir kavram olarak kullanılmaktadır. Japonya veya Çin gibi Uzak Doğu ülkelerinde ise bu iş makinesinin piyasada kayda değer bir yere sahip olmadığını söylemek mümkündür.
Hangi İşler İçin Kullanılır?
Ön kısımda yer alan kova veya forklift çatalı, herhangi bir malzemeyi belli bir konumdan başka bir konuma taşımak veya bu malzemeyi bir yere yüklemek amacıyla kullanılır. Ancak yük taşımacılığı ve yükleme işlemi için sadece kısa mesafelerde yapılabilmektedir. Ne yazık ki uzun mesafeli taşıma için elverişli bir iş makinesi değildir. Çoğunlukla hafif yüklerin yakın bir mesafeye götürülmesinde işlevseldir.
Arka kısımda yer alan kepçe yardımıyla, kazıcı olarak kullanılabilmektedir. Asfalt kırma ve yol açma gibi yol yapım işlemlerinde, zemin düzleştirmede, hendek ve kanal açmada ve küçük ölçekli yıkım işlemlerinde çeşitli modellerden faydalanmak mümkündür.
Özetlemek gerekirse, beko loderin temel kullanım alanları aşağıdaki gibidir:
- Küçük ölçekli şantiyeler,
- Yol çalışmaları,
- Hafriyat işlemleri,
- İnşaatlar
- Şehir planlama ve peyzaj çalışmaları.
- Gıda fabrikaları
- Yem fabrikaları
Kiralık Beko Loder Tercih Etmeli Misiniz?
Beko loder, çok yönlü bir iş makinesi olması sebebiyle, iş makinesi alımı yapacak olan kişilerin özellikle Türkiye’de öncelikli olarak tercih ettiği bir araçtır. Türkiye’de kiralama süreçlerindense, satın alım çok daha yaygındır. Ancak kiralık, ikinci el veya satılık gibi seçenekler mümkündür ve bu aletlerin fiyatları da bu noktada yapılan tercihe göre çeşitlilik göstermektedir. Kiralama işlemi, büyük çoğunlukla operatörlü olarak yapılır. Kiralamanın operatörlü olarak yapılması, operatörün iş makinesi ile birlikte çalışmanın yapılacağı alana gelmesi, çalışmayı tamamladıktan sonra makineyi geri götürmesi anlamına gelir. Bu sayede, nakliye masraflarından da tasarruf edilmiş olur ve kazıcı yükleyicinin nakliye işlemi de sürücü/operatör tarafından gerçekleştirilmiş olur.
Kiralama süreci ile ilgili aklınızda soru işareti varsa, öncelikli olarak dikkat etmeniz gereken husus, iş makinesi kullanımına ihtiyaç duyduğunuz alan ve bu iş makinesini hangi amaçla kullanacağınızdır. Kazıcı ve yükleyici fonksiyonlarını bir arada sunan ve görece küçük boyutuyla kullanım rahatlığı sağlayan beko loder avantajlı bir iş makinesi olarak öne çıkabilir. Ancak ön tekerlekler üzerinden yapılan dönüşler manevralar kabiliyeti konusunda kısıtlayıcı olabildiği için ve ataşmanların 180 derecelik açıyla hareket kabiliyetine sahip olması belirli aşamalarda zorlayıcı olabildiği için dezavantajlı hale de gelebilir. Tekerlekleri sayesinde transportera ihtiyaç duymaksızın kendi kendine hareket edebildiği için kullanıcılar için cazip bir seçenek olarak öne çıkabilir. Ancak farklı tonaj seçenekleri bulunmadığı için yapılacak olan işe göre yetersiz kalabilir veya kapasite aşımına sebep olabilir. Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, çok küçük ölçekli bir kazma veya taşıma işlemi yapmak istiyorsanız, beko loderin kazma ve taşıma kapasitesi bu işin gerekliliklerinin üzerinde kalabilir. Bu durumda, dizel motorun harcayacağı yakıtın bir kısmını israf etmiş olursunuz. Eğer büyük ölçekli bir kazma veya taşıma işlemi gerçekleştirmek istiyorsanız bu iş makinesinin kapasitesi bunun için yetersiz gelebilir. Hidrolik sistemle çalışan iş makinelerinde kapasitenin üzerinde kullanım gerçekleştirilirse hidrolik hortumlarında yırtılma yaşanacağı için makine zarar görebilir. Bazı durumlarda, birden fazla tonaj seçeneği sunan ekskavatör ve loder gibi diğer iş makinesi gruplarını göz önünde bulundurmak, yapmak istediğiniz işe daha uygun bir tercih olabilir.
Kazıcı yükleyici olarak da adlandırılan beko loderler, her iş makinesi gibi çeşitli artıları ve eksileri bünyesinde barındırmaktadır. Ancak, sadece yapılması planlanan işin niteliğine ve gerekliliklerine göre bir tercih yapıldığında optimum sonuca ulaşılabilir. Bunun için iş makinesi seçiminizi yaparken ekspert eşliğinde bir keşif süreci gerçekleştirmek çok önemlidir. Bu keşif süreci, taşınacak yükün hacmini ve ağırlığını, taşımanın yapılacağı konumu ve iş makinesinin oraya yanaşmasının mümkün olup olmadığını, yapılması planlanan kazının derinliğini ve ölçülerini, yıkılması planlanan binanın konumunu ve boyutunu içerir. Uzman yardımıyla bu kriterleri göz önünde bulundurarak vereceğiniz karar, sizi muhakkak doğru noktaya ulaştıracaktır!