Arabamızı her gün yollarda ve otoyollarda sürüyoruz ve asfalt kaplı park yerlerine park ediyoruz ancak bu geniş kaldırım alanlarını inşa etmek için hangi insan gücü ve ekipmanın gerekli olduğunu yani asfalt yapımında kullanılan iş makineleri türlerinin neler olduğunu düşünmek için bir dakikamızı ayırdık mı?
Belgelenmiş tarihe göre, yol yapımı, tekerleğin icadından kısa bir süre sonra başladı ve yollar, o zamandan beri dünya çapındaki medeniyetler için ekonomik refahın bir sembolü oldu. Mezopotamya ve İndus Vadisi uygarlığı gibi ilkel uygarlıklar, iyi planlanmış yollarıyla tanınırlardı. Milattan önce 8. yüzyılda Romalılar tarafından imparatorlukları boyunca inşa edilen yaklaşık 100.000 km’lik yol ve Roma kentinden çıkan 29 yoldan oluşan yol ağı, “Bütün yollar Roma’ya çıkar” sözünü doğurmuştur. Şimdi gelin hep birlikte bu yazıda asfalt yapımında kullanılan araçlar hakkında bilgi edinelim.
Finişerler
Asfalt finişerleri, yolların ve diğer dış mekan yüzeylerinin döşenmesi için kullanılan büyük inşaat ekipmanlarıdır. Tüm yol yapım makineleri arasında finişerler en iyi bilinenlerden biridir. Modern yol ve inşaat makineleri sistemi, büyük ve küçük kapasite ve üretkenliğe sahip yüksek performanslı makineler ve mekanizmalar kompleksidir. Kaynak tasarrufu sağlayan teknolojilerin kullanılmasıyla asfalt yol ağının genişletilmesi, çalışma hızının ve kalitesinin artırılması, karayollarının güvenilirliğinin ve dayanıklılığının sağlanması yol yapım makinelerinin gelişmesinde büyük etkiye sahiptir.
Modern finişer makineleri, yollarda, köprülerde, otoparklarda ve benzeri yerlerde asfalt döşemek için kullanılır. Asfalt düzleştirir ve silindir ile sıkıştırılmadan önce küçük bir sıkıştırma sağlar. Modern finişer makineleri, genişlikleri hızlı bir şekilde değiştirme yeteneği ile birleştiğinde, kolay yükleme ve taşımaya izin vermek için uzanan hidrolik yükleme ayakları ile birlikte gelir. Modern yol ve inşaat makineleri sistemi, büyük ve küçük kapasite ve üretkenliğe sahip yüksek performanslı makineler ve mekanizmalar kompleksidir. Kaynak tasarrufu sağlayan teknolojilerin kullanılmasıyla asfalt yol ağının genişletilmesi, çalışma hızının ve kalitesinin artırılması, karayollarının güvenilirliğinin ve dayanıklılığının sağlanması yol yapım makinelerinin gelişmesinde büyük etkiye sahiptir.
Modern finişer makineleri, yollarda, köprülerde, otoparklarda ve benzeri yerlerde asfalt döşemek için kullanılır. Asfalt düzleştirir ve silindir ile sıkıştırılmadan önce küçük bir sıkıştırma sağlar. Modern finişer makineleri, genişlikleri hızlı bir şekilde değiştirme yeteneği ile birleştiğinde, kolay yükleme ve taşımaya izin vermek için uzanan hidrolik yükleme ayakları ile birlikte gelir. Modern paletli finişerler dakikada üç dereceye kadar eşit ve hızlı bir şekilde ısınmak üzere tasarlanmıştır. Bu, geliştirilmiş yakıt verimliliği ve daha hızlı çalıştırma süreleri sağlar. Sağlam tabla tasarımı, üretkenliği artıran tutarlı, yüksek kaliteli bir mat üretir. Tasarlanan tabla dakikada üç dereceye kadar eşit ve hızlı bir şekilde ısınır. Bu, geliştirilmiş yakıt verimliliği ve daha hızlı çalıştırma süreleri sağlar.
Sağlam tabla tasarımı, üretkenliği artıran tutarlı, yüksek kaliteli bir mat üretir. Tüm günlük rutin bakım ve yakıt ikmali, operatöre hem zamandan hem de emekten tasarruf sağlayan platformdan hızlı bir şekilde yapılabilir. Paletli finişer, 16 metreye (52,5 ft) kadar geniş serme genişliklerinde ve 500 mm (19,7 inç) kalınlığa kadar her türlü aşınma, bağlayıcı ve temel tabakasını yerleştirmek için tasarlanmıştır. Bu ağır hizmet tipi finişer, yüksek serme çıkışı, bol yedek güç, sağlam tasarım ve kullanım kolaylığı. Yüksek çekiş gücü Değiştirilebilir lastik palet pabuçlarının yüksek statik sürtünmesi sayesinde çok yüksek çekiş elde edilir. Finişerin geniş zemin temas alanı, 3 noktalı süspansiyonu ve optimum ağırlık dağılımı, zayıf taşıma kapasiteli veya engebeli zeminlerde bile verimli bir serme işlemi sağlar.
Silindirler
Çoğu şantiye, işlerini yapmak için sabit bir zemine ihtiyaç duyar. Sabit zemin için toprağın sıkışması şarttır. Sıkışan toprakla yeraltında süreci etkileyen herhangi bir hava akımı oluşmaz. Zeminin en iyi şekilde sıkıştırılması için doğru ve bu işe özel bir inşaat ekipmanı seçmek gerekir. Bu ihtiyaca yönelik optimum seçenekleri sunan ekipman türlerinin başında silindir iş makinesi geldiği bilinmektedir. Yol silindirlerinin uzun süredir kullanılan bir makinedir. İlklerinin tarımda kullanıldığı ve kullanım aşamasında atlardan destek alındığı görülür. Buhar motoruyla çalışmaya başladıkları andan itibaren, buhar silindiri olarak adlandırılmışlardır.
Asfalt iş makineleri ve yol yapımında kullanılan iş makineleri sıklıkla birbirine karıştırılsa da silindirler bunlar içerisinde en kolay hatırlanabilen iş makinesi türlerinden biridir. Asfalt yapımında kullanılan silindirlerin kendi içerisinde bazı farklı türleri bulunmaktadır. Örneğin ızgara silindirleri, çelik tambur üzerinde ızgaraya benzeyen bir görüntüyle tasarlanmaktadır. Çelikten bir çubuk ağı bulunmaktadır. Bu makaralar sıklıkla traktör ya da farklı bir ağır makinenin arkasına çekilir. Izgaraya benzeyen tasarımı, sıkıştırma sırasında yoğurma hareketiyle yüksek bir basınç ortaya çıkarır. Bu nedenle kaba zeminler, yıpranmış kayalar ve temel ve alt temel yol inşaatları için en uygundurlar.
Tekerlekli silindirler olarak da adlandırılan pnömatik silindirler, ön veya arka uçta birkaç sıra kauçuk lastik bulunan büyük ve üzerine binilebilen bir silindir türüdür. Kauçuk lastik yapısı, %80 civarında kapsama alanıyla birlikte eşit basınç sunar. Genellikle kaldırımlarda kullanılırlar ve bir projenin düzleştirme işleminin yanı sıra cilalanmaya da destek verebilirler ancak aynı zamanda soğuk karışımla hazırlanan kaldırımlar ya da toprak katmanları için kullanılabilmektedir. Çift tamburlu silindirler ise hem önde bir çelik tambura hem de arkada bir çelik tambura sahiptirler. İki tambur hareket ettikçe, bu silindiri de hareket ettirir. Çift tamburlu silindirin verimliliği iki tamburdan gelir ve bir otoyolun tüm bölümleri hızlı ve verimli bir şekilde düzleştirilebilir ve asfaltlanabilir. Bu silindirler, asfalt gibi düz veya kademeli yüzeyler için mükemmeldir ancak çok az çekişe sahip olduklarından başka özel bir şey için önerilmezler. Silindirlerin en sık kullanılan ataşmanı keçi ayağıdır.
Damperli Kamyonlar
Yol yapımında kullanılan bıçaklı iş makinesi türleri ve asfalt makineleri isimleri arasında anılmasa da damperli kamyonlar da asfalt yapımı için özellikle karayollarında kullanılan iş makineleri arasında sıklıkla yer almaktadır. Sıklıkla ekskavatör yol yapımı için tercih edilse de damperli kamyonlar sektörün vazgeçilmezleri arasındadır. Çoğu şantiyede kum, çakıl ve dolgu kiri gibi malzemeler kullanılmalı, eski tuğla ve hafriyat pisliği gibi atık malzemeler ise başka yelere taşınmalıdır. Bu işin büyük kısmı damperli kamyon denilen özel araçlarla yapılır.
Damperli kamyon tiplerinin ve sınıflandırmalarının tam sayısı üzerinde tam olarak anlaşmaya varılamamıştır ve aynı kamyona uygulanan farklı isimler de kafa karışıklığına neden olmaktadır. Örneğin, bazı insanlar, özellikle kamyon üreticileri, kabini ayıran bir mafsal bağlantısına sahip damperli kamyonları “mafsallı damperli kamyonlar” veya kısaca MDK’lar olarak adlandırır. Bununla birlikte, taş kamyonları aynı zamanda, eklemlenebilir olsun ya da olmasın, kaya taşıma uygulamalarında kullanılan herhangi bir kamyona atıfta bulunsa da, müteahhitler genellikle bunlara “taş kamyonları” derler. Ayrıca, otoyol dışı damperli kamyonlar MDK olmayan kamyonlara uygulanabilse de, “MDK” ve “otoyol dışı damperli kamyon” terimleri birbirinin yerine kullanılmaktadır. İnsanlar damperli kamyonlar için genel “taşıyıcı” terimini bile kullanırlar, ancak insanlar ayrıca bir taşıma uygulamasında damperli gövdesi olsun ya da olmasın herhangi bir kamyona “taşıyıcı” olarak atıfta bulunur.