Kaizen felsefesi, sürekli olarak iyileştirme anlamına gelmektedir. Bunun sonucunda kısa vadede iyileştirme elde edilirken uzun vadede ise gelişme ortaya çıkmış olur. Hayatın her alanında yer alan Kaizen felsefesi yapı inşaat gibi sektörlerde de kullanılmakta ve daha üretken bir sürecin izlenmesi bu felsefe ile sağlanmaktadır. Sürekli daha iyiye ulaşmayı amaç edinen Kaizen, bir iyileştirme tekniğidir. Kaizende proses önceliklidir. Karşılaşılan durumlar tüm yönleri ile ele alınmalı ve iyileştirme yolları aranmalıdır. Bir yapı malzemesi yapılacağı zaman dayanıklı olmasının yanında nasıl daha kullanışlı olabileceğinin ve müşteriyi daha iyi nasıl etkileyebileceğinin yolları aranır. Bir proje yapılırken sadece o projenin yöneticisi ya da ekibin liderinden bilgi alınmaz ya da problemi bu kişiler tek başlarına çözmez. Kaizen’de tüm çalışanlar aktif olarak projede yer alır ve herkesin düşüncesi ve sorunları dinlendikten sonra iyileştirme çalışmalarına başlanır. Kaizen felsefesinin kapsadığı birçok alan vardır. Bu alanlardan bazısı şu şekildedir:
- Toplam kalite kontrolü,
- Otomasyon,
- Kalite iyileştirme,
- Yeni ürün geliştirmesi,
- Tam anında üretim,
- Sıfır veya minimum hata,
- Kalite çemberleri,
- İşçi yönetim işbirliği,
- Müşteri yönelimi,
- Küçük grup faaliyetleri,
- Toplam verimli bakım, vb.
Kaizen Felsefesi Nedir?
Kaizen felsefesi tanımı, Japonca değişim yani “Kai” ve iyileştirme yani “Zen” kelimelerinin birleşiminden oluşur. Daha iyi hayat, daha iyi bir iş, daha iyi bir yapı için sürekli değişim, gelişim ve iyileşmeyi esas alır. Sonuçların olandan çok daha iyi bir hale gelmesinin sağlanması, sürecin iyileştirilmesi ile mümkün olmaktadır. Bu sebeple Kaizen felsefesinde süreç oldukça önem arz eder. Kişisel gelişim ve iş geliştirme yöntemi olarak bilinir. Sürekli olarak daha iyisi için çabalamayı, çalışmayı ve gelişmeyi amaç edinmiş bir felsefedir. Kaizende gelişim ve değişim için atılacak adımlar küçüktür. Bu durumun sonucunda başarısız olmak imkansızdır. Kaizen felsefesinde; bir şirketin en önemli unsuru insan kaynağı olmaktadır. Süreçler aşamalı olacak şekilde geliştirilmelidir. Radikal kararlar alınmamalıdır. İyileşme ise farklı süreçlerin performanslarının maddi ölçümlerine göre esas alınmalıdır. Kaizen’de güvenlik ve kalite her koşulda ön planda olmak durumundadır. Bilimsel verileri tartışmak önemlidir. Yerinde gözlem yapılır. Bu sayede problemler doğru olacak şekilde tanımlanır ve iyileştirilir. Ortaya çıkan sorunun temel nedeni araştırılır. Kaizen felsefesinde tüm çalışanlar Kaizen faaliyetlerine katılmak durumundadır. İnşaat faaliyetleri alanında diğer sektörlerde de olduğu gibi Kaizen felsefesi uygulandığında, öncelikli olarak ulaşılmak istenen hedef belirlenir ve bu hedef için öncelikle basit bir plan yapılır. Faaliyetin iyileşmesi gerekiyor ise iyileşme çalışmalarına başlanması gerekir. Süreç kontrol edilir ve problemler için önlem alınır. İyi yönetilen bir süreç Kaizen’e göre iyi sonuçlar verir. Atılacak küçük adımlar büyük değişiklikleri oluşturur. Kaizen felsefesinde bazı karakteristik özellikler mevcuttur. Kaizen felsefesi ile hareket edecek olan sektörler ve firmalar da bu özelliklere dikkat etmelidir. Kaizen felsefesinde bulunan karakteristik özellikler arasında üretkenlik, hızlı karar verme, tam odaklanma, sürdürülebilirlik, iş gücünün geliştirilmesi, israfın önlenmesi, kısa zamanda iş bitirme, tüm elemanların sürece katılımı gibi özellikler mevcuttur.
Kaizen Felsefesinin Temel Prensipleri
Kaizen felsefesinin 7 temel prensipleri bulunmaktadır. Bu prensipler şu şekildedir:
- Problemi kabul edilmeli.
- Çok para gerektirmeyen projeler seçilmeli.
- Önce “bizim” projelere bakılmalı, “onlarınkine” değil.
- Ekonomik çıkar tek ölçüt olmamalı.
- Öncelik saptanmalı. Proje, kalite, maliyet gibi ilkelere dayanılarak yürütülmeli.
- Planla, uygula, kontrol et, önlem al akışı izlenmeli. (PUKÖ Döngüsü)
- Doğru çözüm araçları kullanılmalı.
Kaizen felsefesini uygulamaya başlamadan önce olayların planlanması gerekir. Planlama ile inşaat gibi faaliyet yapılacak alanlar için kaynaklar tanımlanır ve bu kaynaklar doğrultusunda hedefler belirlenir. Daha sonra süreçler uygulanmaya başlanır. Bunun için kısa sürecekler günlük ya da haftalık toplantılar oluşturulur. Süreçte meydana gelecek hatalara ve daha iyiyi geliştirmeye yönelik çözümler üretilir. Bir sonraki aşamada süreçlerde bulunan ve uygulanan çözümlerin olumlu olması sonucunda bu iyileştirme faaliyetlerinin sürdürülebilirliği sağlanır. Sürekli iyileştirmenin sonucunda verimli bir faaliyet yapılmış olur. Aynı zamanda yerinde kaliteyi uygulayan bir özelliğe sahiptir. Bu sayede Kaizen uygulanan faaliyetlerde çalışma kalitesi artmış olur. Kaizen felsefesinin faydaları arasında yer alan iyileştirme faktörü, sürekli gelişmeyi sağlar. Problemin olması gelişmenin olacağı anlamına gelmektedir. Bu problemlerin çözümü için tartışma oldukça önemlidir. Tartışmalar sonucunda problem için çözüm bulunur ve iyileştirme aşaması bu sayede başlar. Faydaları arasında şu özellikler de yer alır:
- Atıkları, kirliliği ve tehlikeli olan çevresel atıkları azaltıcı etkisi vardır.
- Herhangi bir değer meydana getirmeyen işleri ortadan kaldırır.
- Çalışma koşullarını iyileştirici etkisi bulunur.
- Daha az hammadde, su ve enerji tüketerek tasarrufun artmasını sağlar.
- Bireysel olarak kişileri geliştirir, aynı zamanda ekip çalışmasını sağlar. Bu sayede çalışanlar arasında iletişim gelişir.
- Yöneticilerin görevlerini ve sorumluluklarını geliştirir.
- Maliyet odaklı düşünmeyi geliştirir. Bu sayede problem çözme yeteneğini artırır.
Kaizen Felsefesi Çeşitleri
Kaizen işçi grubundan yönetici grubuna kadar bir şirkette çalışan tüm çalışanları felsefenin içerisine dahil eder. İş ortamlarını daha verimli ve güvenli bir hale getirme fikrini benimsemektedir. Bunun dışında etkili bir takım çalışması ve iletişimi, daha az yorucu bir iş sürecini kapsar. Aynı zamanda günlük aktiviteler de çalışanlar arasındaki etkileşimi artırmayı sağlar. Yapı inşaat firmaları da diğer sektörlerin kullandığı gibi sürekli gelişmeyi temel alan Kaizen felsefesini benimser. Bu sayede daima geliştirici ve iyileştirici bir süreç yönetilir. Yapı inşaat faaliyetleri arasında çalışanların etkileşimi güçlüdür. İnsan önemli bir faktördür. Süreç yönetimi önemlidir. Problemler ve ortaya çıkacak sorunlar yerinde tespit edilerek çözümü için geliştirmeler yapılır. Ortaya çıkacak sorunlar için önlemler alınır. Sürekli gelişmeyi temel alan bir felsefe olan Kaizen sayesinde başarısız olmak neredeyse imkansızdır. Kaizen konularına göre 3’e ayrılır. Bu konular şöyledir:
- Muda: İşe değer katmaz ancak maliyeti artıran faktörlerdir.
- Muri: Malzeme, ekipman ve makine gibi araçlara ve insan kapasitesine aşırı yüklenilmesi durumudur.
- Mura: Dalgalanma meydana gelmesi durumudur. Bunun sebebi ise üretim planlaması ve üretim miktarlarının düzenli dağılmamasıdır.
Kaizen felsefesinin Hızlı, Standart ve Majör olmak üzere 3 farklı çeşidi bulunur.
- Hızlı Kaizen, köklü bir bir bilgi gereksinimine ihtiyaç yoktur. Zaman kaybı yaşamadan çok hızlı bir şekilde başlatılabilir. Projelerdeki çözüm için lider ile birlikte 2 çalışma ekibi yeterlidir. Sektördeki iyileştirmeler yapılırken personelin iş güvenliği ve sağlığı ve aynı zamanda çevresel faktörler de göz önünde bulundurulur.
- Standart Kaizen, 3 ila 4 kişilik bir takımın karmaşık olan bir problemi çözmek için derin bir araştırma yapması ve metodik yaklaşımlar kullanma yolu ile çözüm bulma yöntemidir.
Majör Kaizen, uzun vadede çözülmesi planlanan karmaşık ve kronikleşmiş sorunlar üzerinde ayrıntılı bir şekilde çözüm bulma çalışmasıdır. Çalışma ekibi 3 ila 7 kişidir. Hatta çalışma ekibi çok daha fazla sayıda da olabilir. İsraf ve üretimde yapılan usulsüzlükler ve ergonomik hatalar bu kaizen türünde ele alınır. Her süreç ayrı ayrı incelenir ve süreç iyileştirme çalışmaları yapılır.